Katinka Quintelier is assistent-professor bij Strategie en Ethiek bij de School of Business and Economics aan de VU Amsterdam. Binnen de impactcoalitie Creating Responsible Societies onderzoekt zij met een team van VU en UT onderzoekers de mogelijkheden van blauwgroen (= natuurinclusief) bouwen. ‘Een enorme uitdaging want dit vraagt om een complete systeemverandering en een focus op de lange termijn.’
‘In Nederland en ook in veel andere landen is er sprake van een toenemende verstedelijking. Daarbij wordt er vooral ‘dood’ gebouwd oftewel grijze bouw. De natuur heeft daarin bijna geen plek meer. Wij zijn op zoek naar hoe we steeds meer blauwgroen kunnen gaan bouwen. Dat is bouw waarbij water en natuur wél een plek krijgen in onze steden. Door de verstedelijking en de klimaatcrisis is de waterkringloop verstoord en krijgen we steeds vaker te maken met zowel hitte en droogte als wateroverlast. Wij willen dat steden beter met droogte, wateroverlast en extreme temperaturen kunnen omgaan. Dat kan bijvoorbeeld door daken te ontwikkelen die water vasthouden of parkeergarages die water doorlaten. Daarnaast willen we zorgen dat de natuur, zowel planten als dieren, een wezenlijk onderdeel wordt van de stad. Dat is goed voor de temperatuur en daarmee ook voor onze gezondheid en de algehele leefkwaliteit.
Systeemverandering
Dit is een mooi streven maar ook een enorme uitdaging want dit vraagt om een complete systeemverandering en een focus op de lange termijn en het algemene belang. Ons bouwsysteem is hier nog niet op ingericht. De huidige grijze bouw richt zich vooral op de korte termijn en het eigenbelang, en daar zijn ook de financiering, middelen en materialen op afgestemd. Neem bijvoorbeeld blauwgroene daken, die zijn voordelig voor de buurt en gericht op de lange termijn, omdat ze onder andere het risico op overstromingen en hittestress kunnen verminderen. Maar de kosten liggen voorlopig enkel bij de eigenaar en op het moment van aanschaf. Bij blauwgroen bouwen moeten ook de kosten en baten dus op een andere manier worden verdeeld dan nu het geval is.
Mooi en zinnig werk
Blauwgroen bouwen vraagt daarnaast ook om een andere mentaliteit en een gedeelde toekomstvisie. Hoe krijg je mensen zo ver dat ze hun gras laten groeien, bloemen laten bloeien en insecten met rust laten? Hoe krijg je de bouwwereld zover dat ze hier zelf in investeren? Om te beginnen moeten gelijkgestemden van verschillende sectoren structureel met elkaar in gesprek. Denk aan technici, ingenieurs, economen, sociaal wetenschappers en psychologen. Wat willen en kunnen ze met elkaar en wat is er voor nodig om samen de stap naar blauwgroen bouwen te maken? Ons onderzoeksteam is onder meer met deze puzzel bezig. Dat is mooi en zinnig werk en bovendien hebben we de tijd mee. De urgentie om tot een duurzamere samenleving te komen wordt steeds groter en er moeten ook heel veel huizen worden gebouwd. We hebben ook Europa mee. De Green Deal kan ons helpen om deze enorme draai te gaan maken.
Absolute must
Ik vind het heel mooi om als sociaal wetenschapper binnen ons onderzoek en binnen de coalitie samen te werken met de technische collega’s van de UT. Ik voel echt dat er van beide kanten wezenlijke interesse is in elkaars wereld en expertise. Daarmee vullen we elkaar aan en versterken we elkaar. Multidisciplinair werken is voor dit onderwerp een absolute must. We zijn nu met twee recente projecten bezig: LILa en AUBE. LILa is het Living Innovation Lab van de UT waar onder meer blauwgroene gebouwen zullen komen. AUBE is een consortium van 23 organisaties in Noord-, Zuid-, West-, Oost- en Centraal Europa ter verspreiding van Adaptive Urban Building Envelopes, oftewel gebouwen die de stad aanpasbaar maken aan droogte, hitte en andere extremen.’
Meer weten over de projecten en de coalitie? Neem dan contact op met Katinka Quintelier, k.j.p.quintelier@vu.nl.
