Een gedeelde passie voor speelse burgerbetrokkenheid

Carmen Anthonj (UT) en Bep Schrammeijer (VU) werken samen met burgers en de gemeente Enschede om wetenschappelijk onderzoek toegankelijk te maken.

Een gedeelde passie voor betrokkenheid van burgers en de speelse Athena-stijl

In het project Co-Designing Climate Sensitive Blue and Green Spaces with Vulnerable Urban Populations werken onderzoekers van de VU en de UT samen met burgers en de gemeente Enschede om de lokale gemeenschap te betrekken bij de toekomst van hun leefomgeving – met als doel het welzijn te verbeteren en beter om te gaan met klimaatverandering. Denk aan het slimmer inrichten van wijken met water- en groenzones (zogenoemde ‘blue’ en ‘green’ spaces) die bijdragen aan verkoeling, leefbaarheid en gezondheid.  

Carmen Anthonj, universitair hoofddocent Water, Gezondheid en Beslissingen aan de faculteit ITC van de UT, en Bep Schrammeijer, universitair docent Sociaal-Ecologische Transformatie aan het Athena Instituut van de VU, leiden het project. Zij delen een passie voor het betrekken van burgers bij wetenschap, en doen dat op een speelse manier: interactief, laagdrempelig en mensgericht. "We willen deze dialoog echt mogelijk maken."  

Het project wordt gefinancierd vanuit de Alliantie VU-UT en de impactcoalitie Responsible Societies. 

Meteen een klik

"Toen we voor het eerst contact hadden, was er meteen een klik. We konden allebei zo een aantal projecten noemen waarbij we duidelijke raakvlakken zagen. Er lag dus al een stevige basis – we begonnen niet bij nul, ook al kenden we elkaar nog niet. We vullen elkaar goed aan, omdat we op een vergelijkbare manier denken én doen als het gaat om wetenschap. Zowel wij als de teams die we vertegenwoordigen zijn sterk geïnteresseerd in het perspectief van burgers, en veel minder gedreven door publicaties of impactfactoren." 

Stemmen laten horen

"Voor ons draait het erom wetenschap bij mensen te brengen op een manier die hen echt aanspreekt, en laat zien dat het leuk én betekenisvol kan zijn. We willen ook mensen bereiken die niet zo snel over wetenschap of onderzoek nadenken, of die meestal buiten beeld blijven. Traditionele participatievormen zijn dan vaak niet genoeg – anders spreek je telkens dezelfde mensen. Juist in gesprek gaan met burgers die zelden worden gehoord, is voor ons heel belangrijk. Het is echt een kwestie van stemmen laten horen." 

Toegankelijk, vriendelijk en gemakkelijk

"We gebruiken onder andere co-design en participatory mapping om mensen te betrekken die anders misschien niet mee zouden doen. Dat doen we op een toegankelijke, vriendelijke en informele manier – bewust niet te academisch, want dat kan mensen afschrikken. Op die manier wordt het juist leuk en interessant. 

Onze bijeenkomsten zijn speels en kleurrijk: er ligt bijvoorbeeld Lego voor kinderen, en er zijn kaarten waarop deelnemers kunnen tekenen. De AI-tool die we gebruiken vormt de kern van ons onderzoek en helpt om beelden te genereren die het gesprek ondersteunen en inspireren. Het is een manier om verschillende partijen dichter bij elkaar te brengen. Het faciliteren van die dialoog is een van de belangrijkste doelen van ons project." 

Belangrijk en actueel

"De inhoud van ons project is ook maatschappelijk en politiek erg actueel. Er is veel belangstelling, onder andere van de gemeente en woningcorporaties. Zij geven aan dat ze het soms lastig vinden om echt in gesprek te komen met bewoners, en zijn nieuwsgierig naar onze aanpak. 

We hopen dat onze methoden breder inzetbaar blijken. Bovendien komt ons project precies op het juiste moment: in het gebied waar we mee aan de slag gaan, lopen al ontwikkelplannen. Beleidsmakers vinden wat we doen dus ook echt relevant." 

High risk, high gain

"Voor ons draait dit project vooral om leren – van elkaar en van onze collega’s. We waarderen ook de ruimte om te experimenteren en nieuwe ideeën uit te proberen. 

We houden ook van het high risk, high gain-karakter van dit project: het is een uitdaging om burgers en gemeente samen aan tafel te krijgen. Soms lukt dat niet door volle agenda’s, of door verschillen in kennisoverdracht en perspectief. Maar juist daarom willen we deze dialoog zo graag tot stand brengen. De volgende stap zou een groter en langduriger vervolgproject zijn."